تاریخچه اتوی گلسازی؛ از پاریس تا دربار قاجار | هنر گلسازی با پارچه
تاریخچه اتوی گلسازی: سفری از کارگاه‌های پاریس تا هنرکده‌های ایران
گلسازی با پارچه؛ تولد یک هنر و ابزار آن در قلب اروپا
هنر ظریف و چشم‌نواز گلسازی با پارچه، داستانی به درازای تاریخ مد و تجمل دارد؛ داستانی که در آن ابزاری ساده اما کارآمد به نام «اتوی گلسازی» نقشی کلیدی ایفا می‌کند. این ابزار که امروزه در دستان هنرمندان برای خلق گل‌های پارچه‌ای زیبا می‌چرخد، مسیری طولانی را از کارگاه‌های شلوغ پاریس در قرن هجدهم تا هنرکده‌های امروزی در ایران پیموده است. در این مطلب، به سفری در تاریخچه اتوی گلسازی می‌پردازیم.
نقطه اوج شکوفایی این هنر به قرن هجدهم میلادی در فرانسه بازمی‌گردد. با رونق صنعت مد و کلاهسازی (Millinery)، تقاضا برای تزئینات دقیق افزایش یافت. اینجا بود که نیاز به ابزاری برای فرم دادن به پارچه‌ها احساس شد. صنعتگران فرانسوی، ابزار گلسازی فرانسوی را ابداع کردند که شامل مجموعه‌ای از سرهای فلزی (کروی، قاشقی، چاقویی) بود. این سرها روی آتش گرم شده و با فشردن آن‌ها روی پارچه‌های آهارخورده، به گلبرگ‌ها حالتی طبیعی و زنده می‌بخشیدند. این تکنیک، اساس کار با اتوی گلسازی مدرن است.
انواع اصلی ابزارهای اولیه گلسازی
- ابزارهای کروی (Ball Tools): برای گود کردن مرکز گلبرگ‌ها.
- چاقوها و کاردک‌ها (Knives & Spatulas): برای ایجاد رگبرگ‌های ظریف.
- قاشقک‌ها (Spoons): برای فر دادن و حالت‌دهی به لبه‌های گلبرگ.
- ابزارهای شیاردار: برای ایجاد بافت در گل‌هایی مانند داوودی.
این هنر در دوران ویکتوریا (قرن نوزدهم) به اوج محبوبیت رسید و با پیشرفت تکنولوژی، اتوی گلسازی برقی جایگزین نمونه‌های ابتدایی شد که کار را دقیق‌تر و سریع‌تر می‌کرد.
ورود اتوی گلسازی به ایران: روایت مادام عباس در دوران قاجار
اما تاریخچه اتوی گلسازی در ایران چگونه رقم خورد؟ ردپای این ابزار به دوران قاجار و افزایش مراودات با اروپا بازمی‌گردد. اشتیاق به فرهنگ و هنر اروپایی در دربار، زمینه‌ساز ورود هنرهای جدیدی همچون گلسازی حرفه‌ای شد.
بر اساس اسناد تاریخی، پس از آنکه گل‌های مصنوعی فرنگی با استقبال بی‌نظیر زنان دربار مواجه شد، «حاجی عباس شیرازی»، هنرمند ایرانی، برای یادگیری این هنر به پاریس فرستاده شد. او در آنجا با یک بانوی هنرمند فرانسوی ازدواج کرد که در ایران به «مادام عباس» شهرت یافت. مادام عباس پس از ورود به ایران، به آموزش هنرهای اروپایی از جمله گلسازی با پارچه و کار با ابزار آن به زنان دربار پرداخت. به این ترتیب، تکنیک کار با اتوی گلسازی برای اولین بار به صورت حرفه‌ای وارد ایران شد و پایه‌های این هنر در کشور گذاشته شد.
اتوی گلسازی در ایران امروز؛ از آموزش تا بازار کار
امروزه هنر گلسازی با پارچه و استفاده از اتوی گلسازی (که اغلب به شکل سری‌های قابل تعویض برای هویه عرضه می‌شود) در ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. هنرمندان بسیاری با گذراندن دوره‌های آموزش گلسازی با اتو، از این ابزار برای خلق تزئینات لباس، اکسسوری و دسته‌گل عروس بهره می‌برند و از این راه کسب درآمد می‌کنند. این ابزار به راحتی در خرازی‌ها و فروشگاه‌های آنلاین هنری یافت می‌شود.
پرسش‌های متداول درباره تاریخچه اتوی گلسازی
اتوی گلسازی چیست و چه کاربردی دارد؟ اتوی گلسازی ابزاری حرارتی با سرهای فلزی متنوع است که برای فرم دادن، ایجاد انحنا و رگبرگ روی پارچه به‌منظور ساخت گل‌های مصنوعی استفاده می‌شود.
هنر گلسازی با پارچه اولین بار در کدام کشور ابداع شد؟ شکل حرفه‌ای و مدرن این هنر اولین بار در قرن هجدهم در فرانسه و برای تزئین لباس‌ها و کلاه‌های اشرافی رواج پیدا کرد.
چه کسی هنر گلسازی با اتو را به ایران آورد؟ بر اساس روایات تاریخی، «مادام عباس»، همسر فرانسوی حاجی عباس شیرازی، در دوران قاجار این هنر و ابزار آن را برای اولین بار به زنان دربار ایران آموزش داد.
آیا یادگیری کار با اتوی گلسازی سخت است؟ مانند هر هنر دیگری، کار با اتوی گلسازی نیازمند تمرین و دقت است، اما با آموزش صحیح می‌توان در مدت زمان کوتاهی بر آن مسلط شد.
